ҳ ҳә; ҳ ҳә

ҳ h gibi okunur, onun yuvarlak varyantı ҳә

Yeni kelimeler ve ifadeler.

Ҳара' biz (1. çoğul şahıs zamiri), kısa form ҳ(а)-) уара ҳара иҳа'уҭеит bunu (cansız sınıf) sen (erkek) bize verdin; А'дгәыр иҳа'иҭеит Adgur bunu (cansız sınıf) bize verdi. Ҳара' ҳцеит. Biz gittik. Ҳара' иааҳге'ит. Bunu (cansız sınıf) biz getirdik.
аҳара' duymak, işitmek. Сара' исаҳауе'ит. Duyuyorum. Сара' исаҳа'ит. Duydum.
аҳа'уа hava; iklim. Ара' аҳа'уа бзи'оуп. Burada hava iyi (iklim).
аҳа'бла köy. Ари' аҳа'блаҟны сҩы'за дынхо'ит. Bu köyde arkadaşım yaşıyor.
аҳақьы'м doktor. Сашьа' дҳақьы'муп. Erkek kardeşim doktor.
аҳала'л iyi kalpli. Ка'ма дҳала'луп. Kama iyi kalpli.
аҳҭны'қалақь başkent. Аҧсны' аҳҭны' қалақь А'ҟәа а'уп. Abhazya'nın başkenti Sohum.
аҳәара' konuşmak, söylemek. Сара' исҳәо'ит. Söyleyeceğim. Сара' иба'сҳәоит. Sana (bayan) söyleyeceğim.
а'ҳәара istemek. Сара' Алха'с си'ҳәеит. Alhaz'dan istedim.
ҳәа başka birinin sözünü cümleye ekleyen edat (≈ ki). Дце'ит ҳәа са'лҳәеит. O bayan söyledi ki o gitti.
аҧҳәы'с kadın; eş; а'ҳәса kadınların.
а(иа)ҳәшьа а'(и)еҳәшьа kız kardeş. Ка'ма саҳәшьа' ло'уп Kama benim kız kardeşim (var). Кама дсаҳәшьо'уп. Kama bana kız kardeş.
аҳәынҭқа'рра devlet. Ҳара' ҳҳәынҭқа'рра Аҧсны' а'уп. Bizim devletimiz Abhazya.

Ҳара А'ҟәа ҳанхоит. А'ҟәа Аҧсны аҳәынҭқарра аҳҭнықалақь ауп. Сара сынхоит Аҳабла ҿыц аҟны. Ара аҳауа бзиоуп. Шьыжьла амшын ахь сцалоит. Аҟалаҟь агәаҟны саҳәшьа дынхоит. Уи дҳақьымуп. Зегьы ирҳәоит, саҳәшьа дуаҩы ҳалалуп ҳәа.

Biz Sohum'da yaşıyoruz. Sohum – Abhazya Cumhuriyeti'nin başkenti. Ben Yeni köyde yaşıyorum. Burada hava iyi (iklim). Sabahları denize giderim. Şehir merkezinde kız kardeşim yaşıyor. O doktor. Herkes söylüyor ki kız kardeşim iyi kalpli bir insan.

Аҧсны аҳәынҭқарра harfi harfine «Abhazya Devleti» anlamına gelir.

Alıştırma 1
аҳара' duymak ve аҳәара' konuşmak fiillerinin uygun formunu seçin.

Şimdiki zaman

сара исаҳауе'ит	сара исҳәо'ит
уара ...	уара ...
бара ...	бара ...
иара ...	иара ...
лара ...	лара ...
иара (cansız sınıf) ...	иара (cansız sınıf) ...

Geçmiş tamamlanmış zaman

сара исаҳа'ит	сара исҳәе'ит
уара ...	уара ...
бара ...	бара ...
иара ...	иара ...
лара ...	лара ...
иара (cansız sınıf) ...	иара (cansız sınıf) ...

(Yanıtlar)

Alıştırma 2
Abhazca'ya çevirin.

1. Biz denize gittik. 2. Ben ve kız kardeşim Naala denizi seviyoruz. 3. Sabahları biz deniz kıyısında yürümeyi severiz. 4. Burada her zaman hava iyi. 5. Dün rüzgar esti, deniz sakindi, biz birlikte yüzdük. 6. Kız kardeşim akıllı, iyi kalpli, sakin. 7. Kız kardeşim doktor. 8. Herkes söylüyor ki onun iyi bir karakteri var. 9. O Sohum'da yaşıyor. 10. Bugün o eve gitmeli. 11. Ben onu arabayla götüreceğim.
(Yanıtlar)

Alıştırma 3
Bir diyalog oluşturun.
Bir arkadaşınızla karşılaşıyorsunuz. O Tkvarchal'da yaşıyor. Arkadaşınız araba bekliyor. Arabanın numarasını bilmiyor, ama sarı renkte. Sizin Naala adında bir arkadaşınız var vb. Vedalaşmayı unutmayın!

Alıştırma 4
Üç seçenekten birini doğru olanı seçin.

лара	1) дҳалалуп	2) иҳалалуп	3) бҳалалуп
иаҳәшьа	1) илҳәоит	2) иуҳәоит	3) исҳәоит
аҳақьым	1) исҳәеит	2) илҳәеит	3) ибҳәеит
ҳара	1) ицеит	2) ҳцеит	3) дцеит
Адгәыр	1) иҳалҭеит	2) иҳабҭеит	3) иҳаиҭеит
зегьы ара	1) ҳанхоит	2) дынхоит	3) бынхоит

(Yanıtlar)

Alıştırma 5
Cümlelerin başını ve sonunu eşleştirin.

Ари аҳаблаҟны Аҧсны аҳҭнықалақь Ҳара ҳцеит Сашьа иҟазшьа Кама, арахь бааи Сареи саҳәшьеи

Аҟәа ауп. бзиоуп. Кама днаскьаагеит.* сыҩны (и)бсырбоит. амшын ахь. саҳәшьа дынхоит.

* Geçişli fiillerde 1. çoğul şahıs göstergesi ҳ- а-'ya dönüşür. Днаскьаҳгоит > днаскьаагоит; иаҳбоит > иаабоит.
(Yanıtlar)

Alıştırma 6
Bu cümlelerin her birinde bir hata var.
Düzeltin.

1. Ҳара иааигеит акәац. 2. Кама акәац ала илҭоит. 3. Сара дыҧшуп. 4. Иацы сара Ахра Аҟәа уибеит. 5. Лара ашкол аҟны аус буеит. 6. Ҳара шьыжьла амшын ахь сцалоит. 7. Наала имашьына ҟаҧшьуп. 8. Кама ара узгылои? 9. Зегьы иуҳәоит, ара аҳауа бзиоуп ҳәа. 10. Адгәыр иҳабҭеит ақьаад бҕьыц.
(Yanıtlar)

Alıştırma 7
Verilen kelimeleri kullanarak cümleler oluşturun.
Bu tür alıştırmaları daha önce yaptınız, bu yüzden bu sizin için alışılmış bir şey!

1. Аҧсны, аҳҭны6ала6ь, ауп, Аҟәа.
2. Сара, днаскьазгеит, иацы, Кама.
3. Бааи, Дамеи, (и)бирбоит, Кама, аҩны.
4. Сыҟоуп, сара, аҩны, иахьа.
5. Уи, зегьы, лҟазшьа, ирҳәоит, ҳәа, бзиоуп.
6. Саҳәшьа Наалеи, амшын, иаабоит, бзиа, сареи.
7. Ақалаҟь, сцароуп, ахь, машьынала.
8. Ақьаад, бҕьыц, Ахра, Дамеи (и)ҳаиҭароуп, уааи.
9. Сцалоит, шьыжьла, ахь, сара, амшын.
(Yanıtlar)